Nằm trong quần thể Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An, Chùa Bích Động với địa thế tuyệt đẹp, cảnh sắc thiên nhiên ngoạn mục và kiến trúc cổ Á Đông đã để lại trong lòng du khách, Phật tử tới Ninh Bình ấn tượng khó phai về một cảnh đẹp trời Nam.
Chùa Bích Động được gọi là “Nam thiên đệ nhị động”, tức là ngôi chùa có vẻ đẹp thứ nhì, chỉ xếp sau chùa Hương. Bích Động nghĩa là động xanh, nơi đây núi, động và chùa kết hợp hài hòa, ẩn hiện giữa những tán cây đại thụ khiến cho khung cảnh càng thêm tĩnh mịch, trang nghiêm.
Chùa được hình thành từ năm 1428, đầu thời Hậu Lê với quy mô là một ngôi chùa nhỏ ở trên đỉnh núi. Theo sách “Đại Nam Nhất Thống Chí” đã ghi: Năm Chính Hòa thứ 15 (1695) có hai vị sư là Chí Kiên và Chí Thể đến khu vực Đam Khê, thấy phong cảnh kỳ thú, núi non trùng điệp, lại phát hiện ra nhiều hang động đẹp và đã có chùa, nên hai vị sư bèn vận động nhân dân trong vùng tôn tạo, mở mang thêm cảnh chùa...xây dựng lại thành 3 ngôi chùa: chùa Hạ, chùa Trung và chùa Thượng để tu hành.
Chùa Bích Động được xếp hạng Di tích quốc gia đặc biệt và UNESCO công nhận là di sản thế giới năm 2014.
Năm Đinh Hợi (1707), hai nhà sư Chí Kiên và Chí Thể đã đúc một quả chuông lớn, hiện còn treo ở động Tối. Hai năm sau, năm Kỷ Sửu (1709) vào tháng 8 âm lịch, hai nhà sư Chí Kiên và Chí Thể lại làm bia khắc minh văn chùa Bích Động viết bằng chữ Hán, trong đó có đoạn trích được dịch nghĩa:
"Từng lên núi ấy
Có phúc, có duyên
Mở núi, đục đá
Tịnh khí lưu truyền".
Không gian kiến trúc của chùa Bích Động: Chùa Hạ, chùa Trung, Động Tối, chùa Thượng
Chùa Bích Động được xây dựng theo kiểu chữ “Tam” Hán tự, ba tòa không liền nhau, tam cấp dọc theo sườn núi, dựa vào thế núi từ thấp lên cao thành 3 ngôi chùa riêng biệt: Hạ, Trung, Thượng. Điều độc đáo của chùa Bích Động là núi, động và chùa bổ sung cho nhau, lại ẩn hiện những cây đại thụ xanh biếc. Toàn cảnh như một bức tranh núi rừng hùng tráng, dát lên một phù điêu gồm 3 ngôi chùa cổ kính, mái ngói rêu phong, có đủ 8 cảnh đẹp mà người xưa đã gọi là Bích sơn bát cảnh. Ba chùa lại được xây dựng trên sườn núi cao, dưới lại có động Xuyên Thủy.
Chùa Hạ
Cầu đá dẫn vào cổng Tam quan chùa Bích Động, được ghép bằng những phiến đá xanh. Ở đây có con đường bên chân núi dài khoảng 55m lát gạch là con đường “Nhất chính đạo” để đi vào chùa Hạ.
Khu vực chùa Hạ quay hướng Tây Bắc, toạ lạc dưới chân núi Bích Động trên nền cao hơn 2m so với sân gạch, được kè bằng đá phiến. Cũng giống như các ngôi chùa khác ở làng quê Việt Nam, kiến trúc chùa Hạ cũng theo kiểu chữ Đinh (Hán tự). Ở Thượng điện dựng toàn bằng cột đá liền một khối, mái chùa cong hình lưỡi đao lợp ngói âm dương.
Phần mặt tiền của chùa Hạ được chia thành 5 gian, trong đó phần thượng điện đã chiếm trọn hai gian, được chống bằng những cột gỗ, cột đá lớn được đẽo từ đá liền khối, không chắp nối và cao hơn 4m. Đặc biệt hơn, những chiếc kèo, xà ngang và xà dọc của chùa cũng hoàn toàn được làm từ gỗ lim, cốt để tạo sự chắc chắn.
Bước vào khu vực chính điện, bạn sẽ dễ dàng nhìn thấy ở trên cao của gian giữa Tiền Đường được treo một bức đại tự viết bằng chữ Hán: “Mạo cổ thần thanh”. Đây là câu cốt để nói dáng dấp ngôi chùa xưa này thật sự linh thiêng quá đỗi. Phía trong thượng điện chính là khu vực thờ phụng đức Phật, sau đó là những bệ theo thứ tự từ trên cao xuống thấp, đặt lần lượt những bức tượng Phật khác nhau cùng các đồ thờ như đèn, đỉnh hương,…
Chùa Trung và Động Tối
Từ chùa Hạ leo thêm 120 bậc đá ở bên trái lên lưng chừng dãy núi Ngũ Nhạc là chùa Trung. Đây là ngôi chùa rất độc đáo ít nơi có được, vách núi ở đây hõm vào như miệng rồng chứa hẳn một phần ngôi chùa bên trong, chỉ còn lại một phần mái trước chùa là lộ thiên. Từ chùa Trung lên cao khoảng 6m là đến Động Tối, tính từ Thượng điện, bước lên 21 bậc đá là đến Động Tối.
Động Tối có nhiều nhũ đá được thiên nhiên mài tạc qua hàng triệu năm tạo thành những ông tiên, rồng lượn, voi chầu, hổ phục chim đại bàng, kho tiền, kho thóc,...Tất cả như một thế giới cổ tích bị hoá đá khiến quý khách phải ngỡ ngàng trước vẻ đẹp thần tiên của tạo hoá. Nhìn ra phía ngoài là cầu Giải Oan, hầu hết khách qua đây thường “thỉnh” lên ba tiếng chuông ngân nga như để “giải oan” cho tâm hồn mình nơi cửa Phật được thanh thản.
Động Tối là động chính, thâm nghiêm, tĩnh mịch, dài, hơi chếch về phía đông. Nếu động chứa chùa Trung là tầng một của ngôi nhà cao 6 mét thì Động Tối là tầng 2 cao đến 8 mét. Đường lên Động Tối gần thẳng đứng, đi dưới cầu giải oan, vì cửa động có hình như cầu vồng. Bên trên cửa động có treo chiếc chuông đồng lớn được hai vị sư Trí Kiên và Trí Thể đúc vào năm 1707.
Động Tối là một không gian dài, rộng có điện thắp sáng. Tất cả như một thế giới cổ tích bị hoá đá của tạo hoá. Ra gần cửa Động Tối trước mặt du khách là tượng Đức Phật Di Đà, tượng Văn Thù Bồ Tát. Bên trái là tượng Quán Thế Âm Bồ tát. Phía bên trái ngoài cửa động là một hang nhỏ, trên cao thờ Quán Thế Âm Bồ tát. Dưới nền hang nhỏ này có nhũ đá giống như hình con rùa và đặc biệt có hai khối đá kỳ lạ, gõ vào kêu như tiếng mõ, một hòn nghe tiếng trầm, một hòn nghe tiếng thanh. Bên trong Động Tối cũng có ban thờ Phật.
Chùa Thượng
Từ cửa Động Tối, leo thêm gần 40 bậc đá theo sườn núi dẫn tới chùa Thượng, từ đây có thể phóng tầm mắt bao quát được toàn bộ cảnh đẹp của vùng núi non hùng vĩ của Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An. Từ chùa Thượng nhìn ra xa là 5 ngọn núi đứng độc lập hướng về núi Bích Động, trông giống như 5 cánh hoa Sen, gọi là Ngũ Nhạc Sơn, gồm núi Tầm Sặng, núi Gia Định, núi Con Lợn, núi Đầu Cầu và núi Hang Dựa.
Chùa Thượng có hai miếu hai bên: bên phải thờ Thổ Địa, bên trái thờ Đức Sơn Thần. Cạnh chùa có một bể nước gọi là "bể nước Cam Lộ" của Quán Thế Âm Bồ Tát. Phía trước là cánh đồng Ngũ Môn. Đứng trên chùa Thượng có thể phóng tầm mắt bao quát được toàn bộ cảnh đẹp của chùa Bích Động, không những đẹp về phong cảnh duyên dáng hữu tình, về nghệ thuật văn hóa - kiến trúc, mà nơi đây còn mang ý nghĩa là một di tích lịch sử của tỉnh Ninh Bình.
Sưu tầm t/h: Linh Anh
Tham khảo
https://laodong.vn/van-hoa/chua-bich-dong-noi-gan-ket-giua-thien-nhien-va-tam-linh-1219300.ldo
https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%B9a_B%C3%ADch_%C4%90%E1%BB%99ng
Sao phải dùng những câu từ như vậy với bạn đọc vậy bạn cư sĩ Giác Tâm? Cho dù họ không hài lòng hay phản đối cũng gọi chung là ý kiến cộng đồng mạng, đã là ý kiến CDM thì cũng đâu cần phải quá bận tâm nặng nề như vậy? Họ nói có thể đúng hoặc chưa đúng, cũng có thể do thể lệ của BTC ghi chưa rõ ràng, người ta chưa hiểu hết, tôi vẫn nghĩ giải này là các tác giả nào viết theo chủ đề BTC đưa ra thì gửi thi cũng đều được chứ cũng không biết nội dung đó phải được cơ quan báo chí nào đó đăng tải rồi mới được dự thi, vì thể lệ các bạn cũng ghi là "khuyến khích các tác giả trẻ,.." mà họ có đề nghị tôn vinh giải báo chí thì cũng cần ghi nhận sự đóng góp âm thầm cũng ko sao. Giải báo chí là tốt, là hay vì ngành nào cũng phát động hội thi cả, cũng không ai kêu phải hủy bỏ cả, chỉ là họ có ý kiến nên tôn vinh những người đã đóng góp âm thầm cho Phật giáo nói chung thôi. Người làm báo nên hoan hỷ khi tiếp nhận ý kiến bạn đọc. Không nên có những câu từ thiếu tôn trọng người khác. Cảm ơn.
Cảm ơn tác giả Vũ Văn Thắng. Bài viết rất hay. Cảm ơn vì đã có một bài viết thấu tình đạt lý, biết tri ân, trọng ân những người đã âm thầm cống hiến. Chúng tôi không hơn thua so đo vì chúng tôi chưa từng viết bài nào cho Tạp chí mà chỉ là người đọc nhưng tôi đã từng thấy nhiều tác giả đồng hành cùng tạp chí thời gian rất lâu, đi qua nhiều dư luận khen chê vẫn bền bỉ, tôi cũng đã từng có lúc khó chịu vì bài viết của họ nhưng tôi cũng là người đồng cảm và tri ân họ. Cảm ơn các tác giả và tạp chí. Cảm ơn các bạn vì người đọc mà yêu thương. Vì đạo Phật mà vững vàng tâm đạo.
Ở đây đâu có ai chửi Tạp chí đâu bạn. Họ cảm ơn Tạp chí và các thầy cô tác giả trong này k hết đó chứ. Giải này là của GHPG đề nghị, Ban Truyền thông thực hiện. Người đọc góp ý chung chứ có ai chửi hay nói gì riêng TC, nói gì mấy thầy cô trong đây đâu bạn Giác Tâm
Đâu có Hội thi nào mà không có ý kiến ra vào đâu bạn Giác Tâm, giải thưởng nhà nước về văn học, nghệ thuật còn bị chê, còn bị nói đủ điều mà bạn. Mấy hội thi Hoa hậu, game show, mấy giải thưởng Văn học cũng bị người ta kêu dẹp đi đó bạn. GHPG mới tổ chức lần đầu thì nhiều ý kiến là bình thường. Người ta quen nghĩ trong đạo Phật chủ yếu là lợi tha, không mong cầu danh hiệu, nên người ta có ý kiến khi thấy hội thi trao giải thưởng thôi. Giải các môn khác còn bị nói huống chi trong Phật Giáo. Người ra cũng chẳng lôi kéo hay định hướng dư luận gì đâu, muốn làm vậy, họ viết một bài cho chạy seeding trên MXH chứ cần gì vô đây hả bạn? Còn nói về hiệu ứng truyền thông bây giờ thì tiktoker, facebooker, youtuber làm còn ok hơn cả Đài truyền hình, báo chính thống nha bạn. giờ có ai mở đt ra lên mạng mà vô đải truyền hình BTV, HTV coi ti vi đâu bạn nên cái gì cũng phải cần hiệu ứng MXH, nhiều người khác cùng làm, Toán học, Vật lý, KH ngồi một mình vẫn dc nhưng Tôn giáo mà chơi một mình hay chỉ tập trung coi trọng một mảng nào đó là không sống nổi đâu bạn. Nhiều Tôn giáo còn phải thâm nhập từng nhà để lôi kéo tín đồ đấy nên đừng coi thường bất kỳ ai cùng đến với mình, đóng góp cho mình. Giờ bỏ hết, lấy mấy người dự thi này với hội thi này, một năm thi một lần, còn lại không ai làm gì hết, muốn làm gì phải bỏ tiền ra thuê, từ lao công quét dọn, quay phim chụp hình, biên tập, tác giả...thì làm nổi không? đạo Phật sống được không? nếu không nhờ những người âm thầm ngoài sau cùng đóng góp cho đạo Phật? P.s cop lại cái bình luận của em bé Gấu Bông vì thấy dễ thương, thêm cmt của mình chắc sẽ bị trôi của em bé. "Con chào quý tòa soạn. Con mới đọc tạp chí được mấy tháng nay, con không biết giải thưởng này ra sao nhưng con cảm ơn vì các thầy cô đã có nhiều bài viết hay, nhiều tình cảm, con thấy các thầy cô luôn quan tâm đến bạn đọc, dù có khi nhiều ý kiến góp ý, hay nhiều người không vui, nhưng các thầy cô đã có bài viết động viên, giúp người đọc hiểu được tình cảm mong muốn của thầy cô gỡi cho chúng con và mọi người, dù các thầy cô, tác giả không có giải thưởng, trong lòng con các thầy cô, tác giả của tạp chí vẫn là số 1, con cám ơn mọi người, thầy cô trong tạp chí và các anh chị trong hội tư vấn tâm lý đã giới thiệu cho con bài đọc trên này, đã thương con...con cám ơn nhiều ạ@@"
Tôi sẽ đem bình luận của bạn Giác Tâm để gửi đến cho các Thầy, Cô Tăng Ni khác, để xem họ nghĩ như thế nào, bạn nhé!
Khi bạn làm một cái gì, bạn cần lắng nghe ý kiến dư luận chứ không phải khi người ta góp ý, thậm chí góp ý tốt cho các bạn (vì tôi nghĩ các bạn cũng đang phụng sự âm thầm) thì bắt đầu quy chụp cho người ta bằng những lời thô thiển, độc địa như bạn cư sĩ Giác Tâm đã viết. Đạo PHật có thể tồn tại nếu không có đội ngũ những người âm thầm phụng sự không? và người đọc họ cảm kích, họ cảm ơn những người đó thì có xấu như những gì bạn Giác Tâm nói không? Thế người cư sĩ tốt là phải như bạn à? Đó là ngôn từ của kẻ vô ơn. tôi mong các tác giả, các phật tử bao lâu nay đã phụng sự sẽ đọc được bình luận của bạn.