Vừa rồi, cộng đồng mạng nóng lên bởi câu chuyện về chú chó bị dán mõm đến hoại tử. Giận vì loài người đã ra tay tàn độc với loài vật, vui vì chú chó sớm được cứu sống. Tưởng vậy là hết, nhưng chưa, câu chuyện lại kéo dài thêm bởi tranh luận: “Nên cứu chó hay cứu người”.
Nếu chỉ là chuyện về một chú chó, nó sẽ nhanh chóng kết thúc thôi. Nhưng nó dài hơn chuyện về một con chó, bởi nó đã trở thành chuyện của con người. Bàn về chó, thật ra chúng ta đang bàn về thái độ của chính chúng ta. Ở đây tôi không tranh luận thế nào là đúng, thế nào là sai, nên cứu chó hay nên cứu người, mà tôi chỉ xin chia sẻ một mẩu chuyện nhỏ để chúng ta cùng chiêm nghiệm.
Có một lần tôi giới thiệu một người bạn đến quy y Tam bảo, sư dặn “con cũng vào ngồi hỗ trợ bạn cùng làm lễ” nên tôi có mặt trong chánh điện lúc đó. Trước khi làm lễ, sư hỏi người bạn đó: “Ví dụ có một người bệnh sắp chết, chỉ có cách giết con cọp làm thuốc mới cứu được, ngoài ra không còn cách khác, vậy con chọn giết cọp cứu người hay không giết cọp cũng không cứu người?”.

Nếu là các bạn, các bạn trả lời thế nào?
Còn bạn tôi, sau một lúc trả lời không ổn, sư nói: “Con có thể giết cọp cứu người, nhưng liệu là khi khỏi bệnh, người đó sẽ là người tốt? Nếu khỏi bệnh người đó trở thành kẻ cướp của, giết người thì hy sinh một sanh mạng để cứu một sanh mạng có đáng không?”.
Mẩu chuyện này không phải mục đích là tranh luận đúng sai, nên cứu người hay cứu vật, mà là giải phóng chúng ta khỏi sự vướng chấp vào việc phải chọn lựa giữa người và vật. Bởi, vạn pháp tùy duyên.
Mẩu chuyện trên là một bài học thâm thúy, nhằm muốn phá chấp về cách nhìn. Vậy mà một số bạn trẻ đọc xong - chưa biết có giải chấp về cách nhìn được chưa - mà trước tiên đã thấy họ vướng chấp vào câu chữ rồi. Có người nói: “Nếu vì nghi kị cứu người đó rồi sẽ thành người tốt hay người xấu, suốt đời sẽ không giúp được ai cả”. Có người lại nói: “Thế thì hỏi làm gì vì biết câu trả lời nào cũng đúng và cũng sai”.
Hãy đọc kỹ, không ai bảo bạn đừng nên cứu người, hoặc là khi cứu người phải tự hỏi sau này họ thành người tốt hay xấu. Nếu gặp phải trường hợp như ví dụ trên, bạn vẫn có thể giết cọp cứu người, bởi quyền chọn lựa thuộc về bạn, không ai ép buộc, ngăn cấm bạn cả. Như vị sư kia chỉ nói rằng: “Con có thể…” và “nhưng liệu là…”.
Bài học rút ra từ mẩu chuyện chỉ có: phá chấp, lý nhân duyên, chúng sanh bình đẳng… chứ không đề ra phương án đúng hay phương án sai để lựa chọn. Đâu phải ta đang tranh luận “nên làm thế nào” mà bạn nọ lại than rằng “câu trả lời nào cũng đúng và cũng sai”. Mà là chúng ta đang cố gắng giải trừ sự phân biệt đúng sai được hình thành bởi sự chấp trước. Vấn đề ở đây là không nên ràng buộc mình vào quan điểm cứng nhắc.
Trở lại với cuộc tranh luận, một số người cho rằng xã hội còn quá nhiều người khổ, còn những trại mồ côi, viện dưỡng lão… sao chúng ta không giúp mà làm ầm lên vì mấy con chó. Lối nói này hơi có phần bảo thủ cực đoan, bởi những người đang quan tâm đến chú chó xấu số không có nghĩa là họ thờ ơ với các trại mồ côi hay viện dưỡng lão. Mà đơn giản, một chú chó đáng thương như thế xuất hiện trước mắt bạn, làm sao bạn có thể làm ngơ?
Bây giờ thử ví dụ, có một tên tội phạm giết hàng loạt người hiện đang bị cảnh sát truy nã và bắn trọng thương, hắn vào nhà bạn và nhờ bạn giúp ẩn náu, bạn có giúp không? Rõ ràng, không thể đặt quan điểm cứng nhắc là ta phải cứu chó hay cứu người. Mà, như trên đã nói, vạn pháp tùy duyên!
Nên tôi thắc mắc, tại sao cộng đồng mạng phải bỏ quá nhiều thời gian để bàn với nhau về việc chúng ta nên cứu vật hay cứu người. Bởi, một cách giải quyết hết sức đơn giản là khi bạn gặp sự bất hạnh nào mà mình có thể giúp, thì cứ giúp thôi, hà tất gì phải tranh luận là chó hay người?
Tác giả: Vĩnh Thông Tạp chí Nghiên cứu Phật học số tháng 1/2016
Bài viết thiên về việc ca ngợi "giải pháp Quan Âm các" như biểu hiện của lòng từ bi theo tư tưởng Phật giáo, nhưng chưa phân tích đầy đủ tính toán mưu mô và động cơ chính trị - xã hội ẩn sau hành động tha thứ đó. Cần phân định rõ giữa sự từ tâm thật sự và sự thao túng cảm xúc nhân danh lòng vị tha.
Một hạn chế đáng chú ý trong bài viết là sự thiếu vắng đối thoại với các diễn giải truyền thống về nhân vật Hoạn Thư. Trong văn học Việt Nam, Hoạn Thư từ lâu đã được nhìn nhận như một biểu tượng của sự ghen tuông khôn ngoan, sắc sảo nhưng cũng đầy toan tính và độc đoán – một mẫu hình phụ nữ "thâm hiểm" điển hình trong các chuẩn mực đạo lý Nho giáo. Việc bài viết trực tiếp đưa ra góc nhìn mới từ “mã văn hóa Phật giáo” mà không đối chiếu, so sánh hoặc phản biện các cách hiểu quen thuộc dễ khiến lập luận trở nên phiến diện, thiếu chiều sâu. Nếu có sự đối thoại học thuật với các lập trường đã được khẳng định trong phê bình văn học trước đây, bài viết sẽ có cơ hội làm nổi bật tính mới mẻ, thuyết phục hơn cho quan điểm rằng hành động của Hoạn Thư tại Quan Âm Các là sự biểu hiện của tinh thần từ bi mang màu sắc Phật giáo. Sự thiếu vắng này làm cho bài viết có xu hướng diễn giải một chiều, chưa đủ sức khẳng định giá trị khám phá trong không gian học thuật rộng hơn.
Sao lại viết Abhidamma, từ sai này bị lặp lại nhiều lần. Lỗi do ai, bài đăng mang tính chất học thuật sao lại để sai cơ bản.
Thật hoan hỷ khi đọc được bài viết này. Chúc Hoa hậu Ý Nhi có một tương lai tươi sáng phía trước. Cảm ơn Tác giả và Tạp chí đã có bài viết thật nhân văn.
Minhg muốn đăng kí cho bé khoá tu ạ
Thật, lúc đó thấy mạng XH là điều gì đó thật đáng sợ. Lúc đầu cũng thấy cô này nói những câu nghe ngộ ngộ nhưng càng về sau lại thấy mxh ngộ hơn. 2 năm qua rồi vẫn còn nhiều người chưa buông bỏ, vẫn còn muốn dìm người ta không ngóc đầu dậy nổi. Mong con người nên sống yêu thương rộng lượng với nhau. Ai cũng có lúc sai sót, cuộc sống còn nhiều chuyện đáng quan tâm hơn là những sơ suất nhỏ nhặt.