Hòa bình có đẹp không?

Trên mạng xã hội gần đây, một đoạn clip ngắn thu hút hàng triệu lượt xem: hình ảnh giả tưởng cuộc gặp gỡ giữa một chiến sĩ thời chiến và một chiến sĩ thời bình.

Người lính từ quá khứ lặng lẽ hỏi: “Đồng chí đến từ Việt Nam thời bình đúng không?”

Người lính thời bình: “Đúng rồi”.

- “Vậy, hòa bình có đẹp không?”

Và người lính thời bình đáp: “Hòa bình đẹp lắm, để tôi cho đồng chí xem…”.

- Người lính từ quá khứ như trút được gánh nặng “trong tâm”: Tốt rồi. Hòa bình rồi… rồi hóa thân vào hư vô.

Câu chuyện khép lại bằng sự hóa thân: chiến sĩ thời chiến tan biến thành muôn cánh hoa hồng và những cánh chim bồ câu, gợi niềm xúc động về sự hy sinh, về giá trị của hòa bình và cả những suy tư sâu xa dưới ánh sáng Phật giáo.

Ký ức chiến tranh - hiện thực hòa bình

Người lính trong bộ quân phục cũ, đại diện cho một thế hệ đã đi qua những năm tháng khói lửa, ngồi bên cạnh người lính trong sắc áo hôm nay. Cuộc đối thoại tưởng chừng giản đơn nhưng chất chứa cả chiều dài lịch sử dân tộc. Một bên là máu xương, là hy sinh; một bên là thành quả của sự hy sinh ấy: Hòa bình và Độc lập.

Câu hỏi “Hòa bình có đẹp không?” không chỉ là sự bâng khuâng của người lính thời chiến, mà còn là tiếng vọng từ quá khứ gửi đến hiện tại. Đó khiến người xem không khỏi chạnh lòng: Chúng ta đang sống trong hòa bình, nhưng có khi nào quên đi cái giá đã trả cho hòa bình ấy?

Trong Phật giáo, quá khứ, hiện tại và tương lai không tách rời mà tương tức, tương duyên. Người lính thời chiến và người lính thời bình tuy thuộc hai thời đại khác nhau, nhưng lại gặp nhau trong một điểm chung: khát vọng hòa bình, khát vọng cho sự sống được nở hoa.

Phật giáo và thông điệp vượt thời gian về hòa bình

Ngay từ thời đức Phật, chiến tranh đã là một vấn đề nhức nhối. Trong Kinh Pháp cú có dạy:

Với hận diệt hận thù,

Ðời này không có được.

Không hận diệt hận thù,

Là định luật ngàn thu

(Pháp cú, kệ 5, phẩm Song yếu)

Chiến tranh sinh khởi từ vô minh, tham ái và sân hận. Hòa bình không chỉ là vắng bóng tiếng súng, mà là sự chuyển hóa tận gốc rễ của những nguyên nhân gây nên chiến tranh. Điều này trùng khớp với tinh thần của clip: chỉ khi người lính thời chiến biết rằng sự hy sinh của mình đã đem lại một thế giới an bình, họ mới có thể mỉm cười, tan biến, như được giải thoát.

Hình ảnh “hoa hồng đỏ” có thể được hiểu như biểu tượng của máu xương, nhưng khi nở rộ lại trở thành tình yêu và sự biết ơn. Hình ảnh “chim bồ câu” gợi liên tưởng đến tự do và hòa bình, đồng thời gần với ý niệm sự tan biến không phải là hư vô, mà là giải thoát khỏi khổ đau, để hiện hữu trong một cảnh giới thanh bình.

“Hòa bình có đẹp không?”

Câu hỏi trong clip tưởng chừng dành riêng cho người lính, nhưng thực ra là câu hỏi cho tất cả chúng ta. Phật giáo nhìn nhận rằng: Hòa bình lớn nhất là sự an tịnh trong tâm. Khi tâm mỗi người không còn tham lam, hận thù, thì xã hội tự nhiên có hòa bình.

Người lính thời bình trả lời: “Hòa bình đẹp lắm”, câu trả lời này không chỉ là niềm tự hào, mà còn là một lời cam kết. Cam kết rằng thế hệ hôm nay trân trọng thành quả của cha ông, cam kết giữ gìn hòa bình không chỉ bằng vũ khí, mà bằng tình thương, sự hiểu biết và trách nhiệm xã hội.

Trong Kinh Tăng Chi Bộ, đức Phật từng dạy về “bốn pháp đưa đến hòa hợp, không tranh cãi”: từ ái trong thân hành, từ ái trong khẩu hành, từ ái trong ý hành và cùng chia sẻ với nhau những gì chân thật. Những lời dạy này chính là nền tảng để xây dựng hòa bình cả ở mức độ cá nhân lẫn cộng đồng.

Từ Mạng xã hội đến Đạo Lý Sống

Một clip ngắn trên TikTok, với vài câu thoại, đã lan tỏa mạnh mẽ và chạm đến trái tim hàng triệu người. Điều này cho thấy: Khát vọng hòa bình không chỉ là chủ đề lịch sử hay chính trị, mà còn là mối quan tâm hiện sinh, chạm đến tâm thức mỗi người.

Phật giáo nhìn nhận rằng, giữ gìn hòa bình không chỉ là trách nhiệm của nhà nước hay quân đội, mà còn là trách nhiệm tâm linh của từng cá nhân. Bởi khi trong mỗi người có an lạc từ tâm, thì xã hội mới bớt đi những xung đột. Khi xã hội an lạc, quốc gia sẽ vững bền, như đại chúng cùng đi trên con đường chính pháp.

Người lính thời chiến trong clip đã “hóa thân”, hình ảnh ấy gợi ra thông điệp: Khi quá khứ được tưởng nhớ, khi hiện tại trân trọng hòa bình, thì sự hy sinh mới thật sự có ý nghĩa.

“Hòa bình có đẹp không?”, câu hỏi ngắn gọn nhưng lay động, nhắc nhở chúng ta rằng hòa bình là điều vô giá. Từ góc nhìn Phật giáo, hòa bình không chỉ là sự yên ổn ngoài đời, mà còn là sự tĩnh lặng trong tâm, là kết quả của trí tuệ và từ bi.

Người lính thời chiến có thể an tâm hóa thân thành muôn cánh hoa và cánh chim bồ câu, bởi họ biết rằng thế hệ hôm nay đã và đang trân trọng hòa bình.

Còn chúng ta, mỗi ngày, hãy trả lời câu hỏi - không chỉ bằng lời nói, mà bằng chính cách sống: nuôi dưỡng tâm an, gieo trồng từ bi, cùng kiến tạo thế giới hòa hợp, giàu nhân ái.

Tác giả: Thường Nguyên

Chú thích: Bài viết thể hiện góc nhìn riêng của tác giả