Giáo sư Tiến sĩ Kapila Abhyawansa (1938-2024), một học giả,  nhà nghiên cứu Phật học uyên thâm đến từ Sri Lanka, người đã dành hơn sáu thập kỷ cho các nghiên cứu Phật học tại quê nhà và nước ngoài. 

Giáo sư Tiến sĩ Kapila Abhyawansa đã thanh thản trút hơi thở xả báo thân, từ giã trần gian vào sáng hôm thứ Bảy ngày 31 tháng 8 năm 2024 (28/7/Giáp Thìn), tại Học viện Phật giáo Quốc tế (IBC), Thái Lan, Hưởng thọ 86 xuân. 

Nguyên Phó Hiệu trưởng phụ trách đào tạo, Trưởng khoa Tôn giáo học và là giáo sư chính thức tại Học viện Phật giáo Quốc tế (IBC), Thái Lan. 

Giáo sư Tiến sĩ Kapila Abhyawansa, Giáo sư lỗi lạc tại IBC, người có những cống hiến đặc biệt cho nền giáo dục Phật giáo và cộng đồng, người đã để lại dấu ấn khó phai mờ đối với tất cả những ai có vinh dự được gặp gỡ và học hỏi từ ông. 

Giáo sư Tiến sĩ Kapila Abhyawansa chuyên về ngôn ngữ Pāli, Sanskrit, Sinhala, Triết học Phật giáo, Luật tạng, và cả Triết học phương Tây và Ấn Độ đặc trưng.

Giáo sư Kapila Abhyawansa là một trong số ít những giảng viên Phật học không chỉ làm phong phú thêm các ý nghĩa nghiên cứu Phật học, trong thế giới học thuật thông qua các tác phẩm của ông, còn phản ảnh giáo dục Phật giáo vào thực hành Phật pháp, những lời dạy quý báu của đức Phật.

Trong việc phụng sự Tam bảo Phật, Pháp, Tăng như một thiên chức trọn đời, Giáo sư Kapila Abhyawansa đã làm phong phú thêm về sở học cho nhiều sinh viên, và đồng nghiệp cho đến khi ông thanh thản trút hơi thở, xả báo thân về cõi Phật vào năm nay.

Giáo sư Kapila Abhyawansa nổi tiếng với chuyên môn về triết học Ấn Độ và phương Tây, cũng như chuyên môn về các ngôn ngữ kinh điển Phật giáo: Pāli, Phạn và Sinhala.

Tuổi thanh xuân, ông đã quan tâm đến Ấn Độ học, ngữ văn và các ngôn ngữ kinh điển Phật giáo thiêng liêng. Năm 1967, ông đã tốt nghiệp học vị Cử nhân Phạn ngữ với danh hiệu hạng nhất từ Đại học Peradeniya ở Sri Lanka. Năm 1972, ông hoàn thiện Chương trình cao học Thạc sĩ Triết học từ Đại học Banaras Hindu ở Ấn Độ. Ông trở về quê nhà Sri Lanka và hoàn thành chương trình nghiên cứu học vị Tiến sĩ vào năm 1992 tại Viện Sau đại học về Pali và Nghiên cứu Phật giáo tại Đại học Kelaniya.

Luận án Tiến sĩ của ông với chủ đề: “Lý thuyết về tri thức của Emmanuel Kant - Một nghiên cứu so sánh với lý thuyết so sánh về tri thức của Phật giáo, Theory of Knowledge of Emmanuel Kant-A Comparative Study with Buddhist Theory of Knowledge” được công bố vào năm 1997. 

Trong những năm tháng còn là sinh viên, nghiên cứu sinh Giáo sư Tiến sĩ Kapila Abhyawansa, bắt đầu nghiên cứu triết học Phật giáo và diễn dịch các văn bản Phật giáo. Trong thời gian đó, năm 1962 ông đã xuất bản một bài đánh giá về Tác phẩm kinh điển về ngữ pháp tiếng Sinhala, Sidat Sangarā.

Sau các lễ tốt nghiệp nêu trên, hơn 60 năm tiếp theo của cuộc đời nghiên cứu học thuật, ông đã xuất bản 15 cuốn sách và hơn 100 bài báo khoa học trên các nền tảng ở Sri Lanka và nước ngoài. Trong số 15 cuốn sách này, những cuốn sách và bản dịch đầy hy vọng của ông bao gồm: 

Sách:

1964. Sidat SangarāVicāraya- A critical analysis of Sidat Sangara (The Medieval Sinhalese Grammar), Wennappuwa Printers.
1968. Dhammapada and Dhammapatthakathā- A Modern Exegesis, Ratna Book Publishers Colombo.
1968. Sevul Sandesa Vivāranaya- An exposition on Sevul Sandasa by Alagiyawanna Mukhaveti, Kapila Printers, Colombo.
1970. Pātimokkha- An Exposition on the Rules of Buddhist Monastic Order, Ratna Book Publishers, Colombo.
1970. A Critical Evaluation of “Pedi Diyata Boradiya”, A Novel by Prof. A. V. Suraweera, Ratna Book Publishers.
1970. A Critical Evaluation of “Malavunge Avurududā” A Sinhalese Novel by Prof. E.R. Sarachachandra, Ratna Book Publishers.
1971. Ratna Sāhitya Vicāraya, A Critical Evaluation of the books prescribed for the Examination of University Entrance for 1971 – 1973, Ratna Book Publishers.
1977. Ratna Racanā- Essays on contemporary Intellectual Issues and Social Problems, Ratna Book Publishers.
1978. Cultural Heritage of the Sinhalese, Ratna Book Publishers.
1997. Theory of Knowledge of Emmanuel Kant, A Comparative Study with Buddhist Theory of Knowledge, Doctoral Thesis of the Applicant, Published by the Postgraduate Institute of Pali and Buddhist Studies, Kelaniya University.
1978. Kankhavitarani- Sinhalese Translation of the Pali commentary to Patimokkha, Royal Asiatic Society of Sri Lanka.
2003. Manorathapurani- Sinhalese Translation of Pali commentary to Anguttaranikaya (1st part), Rayal Asiatic Society of Sri Lanka.
2004. Bauddha Adhyayana, A Collection of Research Articles on Buddhism, Gamage Publishers, Colombo.
2006. Manorathapurani- Sinhalese Transltion of Pali Commentary to Anguttaranikaya (2nd part), Royal Asiatic Society of Sri Lanka.
2010. Dahama, Dasuna ha Sasuna, A Collection of Research Articles on Buddhism, Sri Devi Printers, Colombo.

Các bài báo:

1964. Sanskrit Language – ‘Sastrodaya’, Journal of the Sastrodaya Pirivena, Sandalankawa.
1964. Is Buddhism an Anatma doctrine – Journal of University of Peradeniya.
1965. Ethical concepts of the Rig Veda – ‘Sastrodaya’ Journal of Sastrodaya Pirivena, Sandalankawa.
1965. Poetic Value of Abhijnana Sakuntala – Journal of Paramadhamma Pirivena, Colombo.
1965. Absolute Truth and Liberation – Buddhist Journal of University of Viddyodaya, Colombo.
1980. The Theravada Tradition – Nivan Maga, A Buddhist Journal published by the Buddhist Society of Government Printing Press, pp. 32-35, Colombo.
1980. Ethical Concepts as exemplified in the Personality of the Buddha, ‘Nivan Maga’ A Journal, Published by the Buddhist Society of the Government Prating Press, pp. 74-82, Colombo.
1968. The concept of Noumenon in the Light of Buddhist and Kantian Philosophies, Silver Jubilee Commemoration of Volume of the University of Kelaniya, Sri Lanka, pp. 265-272.
1987. The Nobel Eight Fold Path and the Three Fold Discipline, A Buddhist Journal, pp 21-28, Colombo.
1987. Modern Buddhism in Sri Lanka – First Chapter of Modern Mahawamsa, The Chronicle of Sri Lanka, pp24-76.
1988. Yathabhutananadassana – The Buddhist Doctrine Pertaining to insight into Reality,Pnnasiha commemoration Volume, pp62-70, Colombo.
1993. Drshtantabhasa – Fallacies of Instance, Sinhalese Encyclopaedia.
1993. Drshtanta – Instance in Logic, Sinhalese Encyclopaedia.
1994. Consciousness as depicted in Early Buddhism and Yogacara Idealism – ‘Prabhasha’. Sri Somaratana Commemoration Volume, pp.33-46.
1995. Objective World and Sensory Knowledge – ‘Abhidhamma Studies’ edited by Prof. Asanga Tilakaratna, pp.206-219, Colombo.
1995. Yogacara Idealism – ‘Prasadini’, Sri Sumanawansa Commemoration Volume, pp.110-121.
1996. Recitation of Patimokkha and its Value in the Buddhist Manastic Order – Medagoda Sumana Tissa Felicitation Volume, pp 59-66, Colombo.
1996. An Investigation into the Term Dhamm in the Use of Dhamma- Vinaya – Kalukondayawe Pannasekhara Commemoration Volume, Colombo.
1998. Early Buddhism and Four fold Buddhist Thought – Sri Jnanananda Commemoration Volume, Colombo.
1998. Historical Background of Buddhist Idealism – V.W. Abhayagunawardhana Felicitation Volume, Colombo.
1997. Buddhist and Kantian Critique of Metaphysics – Feliticitation Volume for Prof. Y. Karynadasa
1999. Critique of the Concept of World in both Early Buddhism and Kantian Philosophy – ‘Anvesana’, Journal of the Postgraduate Institute of Pali and Buddhist Studies, University of Kelaniya, pp. 107-123, Colombo.
2001. Indian Religious Institutions at the Time of the Buddha – Ven’ble Daramitipola Ratanasara Commemoration Volume, pp130-146, Colombo.
2004. Refutation of Realism by Buddhist Idealsm – Ven’ble Alubomulle Sri Saddhananda Felicitation Volume, pp.45-54, Colombo.
2005. Dhamma And Abhidhamm – Centenary Commemorative Volume for Sri Lanka Swejin Nikaya, pp. 171-188, Colombo.
2006. Buddhist Teaching on the Concept of Truth, Double and Triple Truths – Ven’ble Prof. Bellanwila Wimalaratana Felicitation Volume, pp. 20-33, Colombo.
2006. Identity of Buddhism, Centenary Commemorative Volume Of Maha Bodhi Society of Society of Sri Lanka, pp.4-18, Colombo.
2009. A Critique on Some Modern Interpretation of Paticcasamuppada – With Special Reference to Sankhara Paccaya Vinnanam – Buddhist and Pali Studies in Honour of Ven. Prof. K. Anuruddha, pp. 439-456, Hong Kong.
2009. Ărya Mārgaya and Gruhastha Pratipadāwa – Felicitation Volume for Prof. Vimal Disānayaka, pp.322-338, Colombo.
2010. Doctrine of Paticcasamuppada - Commemoration Volume for Prof. W. S. Karunaratna, pp. 156-173, Colombo.
2010. The Self Confidence of the Buddha on His Own Knowledge – Devahandiye Sri Prannasekhara Felicitation Volume, pp.287-302.
The Truth of Suffering and the Truth of Cessation Of Suffering: Their Identification in the Buddhist Scholasticism, Accepted for Pategama Gnanarama felicitation Volume, Singapore.

Tác giả: Sanjoy Barua Chowdhury
Việt dịch: Thích Vân Phong
Nguồn: https://www.buddhistdoor.net/features/a-tribute-to-the-late-prof-dr-kapila-abhyawansa-1938-2024-a-torchbearer-of-buddhist-studies/