Ý nghĩa của cuộc sống không phải là thứ có thể suy nghĩ ra bằng lý trí, bởi “ý nghĩa” vốn dĩ không phải là một chức năng của nhận thức, mà là một cảm giác.
Tác giả: Huệ Như (dịch từ Trung sang Việt)
Cuộc đời là một chuyến du hành.
Trong chuyến du hành này, chúng ta được trải nghiệm,
Rồi sau đó ngộ ra,
Và cuối cùng trưởng thành.
Tôi đã nghĩ rất nhiều về ý nghĩa của cuộc sống.
Vậy bạn đã nghĩ ra điều gì chưa?
…Tôi không biết, tôi cứ nghĩ mãi mà không ra, nên tôi mới hỏi bạn.
Ý nghĩa của cuộc sống không phải là thứ có thể suy nghĩ ra bằng lý trí, bởi “ý nghĩa” vốn dĩ không phải là một chức năng của nhận thức, mà là một cảm giác.
Ý nghĩa của cuộc sống thường là một câu hỏi lớn làm nhiều người băn khoăn suốt đời. Nhưng kỳ lạ thay, có những người cả đời không hề suy nghĩ về câu hỏi này, dường như nó cũng không gây ra bất kỳ phiền muộn gì trong cuộc sống của họ. Đồng thời, lại có những người suy nghĩ về câu hỏi này đến mức gần như phát điên, nhưng vẫn không tìm ra câu trả lời. Nếu hỏi người khác, bạn sẽ nhận được một câu trả lời khá sáo rỗng nhưng lại rất chân thực: “Ý nghĩa của cuộc sống đối với mỗi người là khác nhau, bạn phải tự mình tìm kiếm.”
Chủ nghĩa hiện sinh có lẽ là lý thuyết bàn luận về chủ đề này đến tận cùng, họ đưa ra bốn nghịch lý lớn của cuộc đời, đủ để mọi suy nghĩ triết học của con người phải rối tung lên.
Chẳng lẽ cuộc sống chỉ để đi đến cái chết cuối cùng?
Con người có thể gánh vác bao nhiêu trách nhiệm thì có thể sở hữu bao nhiêu tự do?
Chúng ta đều mong muốn xây dựng mối quan hệ thân thiết với người khác, nhưng cuối cùng lại không thoát khỏi kết cục cô đơn một mình?
Con người có bản năng tìm kiếm ý nghĩa, nhưng nếu bản thân cuộc sống là vô nghĩa thì sao?
Chờ đã, khi đọc đến đây, đừng vội từ bỏ suy nghĩ hoặc cho rằng “Vậy là không có ý nghĩa gì cả!” Tất cả những suy nghĩ triết học đều giống nhau, điều quan trọng không phải là kết luận cuối cùng là “có” hay “không có”, mà là trong quá trình suy nghĩ, bạn đã trải qua điều gì, đạt được điều gì.
Thật trùng hợp, điều này cũng giống như cuộc sống, cuộc sống không tìm kiếm kết quả mà là những điều tốt đẹp trong quá trình trải nghiệm.
Nếu chỉ nói về kết quả của cuộc sống, cuối cùng chỉ là chọn một cái hộp để sống? Hơn nữa, bạn còn không thể tự mình chọn, thật sự là không tự do.
Sự đặc biệt của con người là vì chúng ta có thể gán cho sự việc ý nghĩa, ý nghĩa này có thể khác nhau đối với mỗi người, nhưng đều giúp chúng ta dùng một góc nhìn nào đó để giải thích sự việc, thậm chí là giúp chúng ta vượt qua.
Lấy ví dụ về những người mất đi người thân trong thiên tai lớn, nếu dùng lý trí để suy nghĩ, chắc chắn điều này là vô lý, bởi thiên tai không chọn người mang đi bằng bất kỳ logic nào, dù nghĩ thế nào cũng chỉ là nỗi buồn sâu sắc. Nhưng mỗi người có thể dần dần gán cho sự kiện này một ý nghĩa cá nhân độc đáo.
Có thể là trời định thử thách ý chí của người này. Có thể là rèn luyện khả năng độc lập và kiên cường của bản thân, cũng có thể là dạy cho mình biết trân trọng từng khoảnh khắc của cuộc sống… Những điều này sẽ không bao giờ được “chứng minh” là câu trả lời đúng, chúng chỉ là cách bạn nhìn nhận sự việc vào thời điểm đó, chúng có thể thay đổi hoặc không thay đổi, nhưng tồn tại trong lòng mỗi người, đóng vai trò dẫn dắt họ đi qua con đường cuộc sống.
Ý nghĩa của cuộc sống cũng vậy, chúng ta trải nghiệm, để cảm nhận cách mình nhìn nhận cuộc sống, để cảm nhận rằng có những khoảnh khắc tôi thực sự yêu thích cuộc sống của mình, rồi chúng ta sẽ tiếp tục đi theo dòng chảy này, để cuộc sống của mình có ý nghĩa hơn, chúng ta có thể cảm nhận được niềm vui, sự trọn vẹn và hài lòng.
Vì vậy, ngồi trong phòng suy nghĩ về ý nghĩa của cuộc sống là rất khó có kết quả. Hãy bước ra ngoài và làm điều gì đó! Mở rộng tất cả giác quan của bạn để trải nghiệm, bắt đầu từ những điều bạn thích, những điều bạn tận hưởng, dù chỉ là một việc nhỏ, dù nó không nhất thiết phải là điều “vĩ đại” được xã hội ca ngợi, đó đều là những trải nghiệm quan trọng.
Nếu bạn ngày càng hiểu rõ ý nghĩa của những điều này đối với bản thân, có lẽ một ngày nào đó bạn có thể tự tin nói với người khác: “Đây là điều rất quan trọng đối với tôi!”
Cũng đừng ép buộc mình nghĩ rằng ý nghĩa cuộc sống phải gánh vác toàn bộ trọng lượng cuộc sống của bạn. Cũng giống như tất cả các ý nghĩa khác, ý nghĩa cuộc sống cũng có thể thay đổi. Có thể mỗi giai đoạn của cuộc đời, bạn tìm thấy một ý nghĩa cuộc sống khác nhau, đó cũng là một điều tuyệt vời!
Dù điều này chỉ hỗ trợ cuộc sống của bạn trong một tháng, không phải cũng rất quý giá sao? Sau đó, hãy mở rộng lòng mình và trải nghiệm cuộc sống nhiều hơn, mong đợi gặp gỡ những điều tốt đẹp tiếp theo, cuộc sống cứ như vậy tự nhiên và trôi chảy tiến về phía trước.
Vậy thì để tôi hỏi theo cách khác, lần cuối cùng bạn cảm thấy mình thực sự sống là khi nào?
Có lẽ là hồi trung học… vào một buổi học ngoại khóa, lúc đó chúng tôi thật sự cười rất vui.
Tôi đoán đó là một ký ức “não thì nghĩ là vô bổ”, nhưng trong lòng lại cảm nhận được “sống thực ra cũng khá vui?”
Ừm… đúng vậy, nếu bạn bắt tôi nói ý nghĩa của nó là gì, thực sự không có đâu, thật vô nghĩa. Nhưng, thật sự rất vui.
Vậy có lẽ từ “ý nghĩa” không như bạn tưởng tượng, nó có lẽ không phải là điều gì vĩ đại đến mức siêu phàm, mà có thể chỉ là những trải nghiệm tốt đẹp trong cuộc sống. Hãy từ từ khám phá, có lẽ bạn sẽ phát hiện ra có những điểm chung giữa những điều tốt đẹp này, nếu bạn có thể nắm bắt, điều đó có nghĩa là bạn đang ngày càng tiến gần hơn đến ý nghĩa cuộc sống của mình.
Tác giả: Huệ Như (dịch từ Trung sang Việt)
