Về nơi tu hành của đức Pháp chủ

Minh Minh Tạp chí Nghiên cứu Phật học Số tháng 11/2021

Cách trung tâm Hà Nội khoảng 50km, chùa Viên Minh còn gọi là chùa Ráng nằm ven đê sông Hồng thuộc xã Quang Lãng, huyện Phú Xuyên, Hà Tây (cũ) nay thuộc Hà Nội.

Theo văn bia tại chùa ghi năm Canh Tý (năm 1900), Đại sư Thích Nguyên Uẩn (1864 - 1915) sơn môn Đa Bảo nhận lời mời của hai dân Quang Lãng và Mai Xá về nhận công việc trụ trì chùa. Thuở ban đầu, chùa ở phía ngoài bãi sông.

Năm 1903, chùa được di chuyển từ bãi sông Hồng về vị trí hiện nay, lập trường giảng đạo cho tăng, ni trong sơn môn, lấy tên là "Viên Minh Pháp Hội", sự kiện trên còn được ghi trong ván kinh để tại chùa.

Năm Giáp Dần (1915), ngài Nguyên Uẩn viên tịch, kế vị trụ trì là Ngài Quảng Tốn (1883 - 1961).

Năm Bính Tuất (1946), quang cảnh chùa bị tan hoang do ảnh hưởng bởi cuộc toàn quốc kháng chiến chống thực dân Pháp. Đến năm Giáp Ngọ (1954), cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp hoàn toàn thắng lợi, cảnh chùa được tôn tạo phục vụ tín ngưỡng cho tín đồ nhân dân trong vùng.

Năm 1961, Ngài Quảng Tốn viên tịch, kế vị trụ trì đời thứ 3 tổ đình Viên Minh từ đó đến nay là Hòa thượng Thích Phổ Tuệ (1917-2021). Năm 2007, Hòa thượng Thích Phổ Tuệ được suy tôn ngôi vị Pháp chủ HĐCM GHPGVN.

Năm 2000, tiến hành trùng tu nâng cấp tháp tổ Nguyên Uẩn và tháp Quảng Tốn. Năm 2001, xây tháp Phật, năm 2002 xây dựng nhà thờ Tổ, toàn bộ tượng, hoành phi câu đối, nơi thờ tự trong chùa được tôn tạo, tu bổ trang nghiêm.

Năm 2012, Công trình Bản đồ Mười Pháp Giới theo kinh Phật được xây dựng. Công trình với nét độc đáo phía bên ngoài là ngôi nhà các mái tầng dưới là tám mái, còn tầng trên cùng là bốn mái. Tháp gồm mười tầng, mỗi tầng tượng trưng là một Pháp giới.

Trong những năm gần đây, nhà Tổ, thiền Đường và nhiều công trình phụ trợ đã được tôn tạo, xây dựng, mang lại cho khuôn viên chùa với đường đi lối lại sạch sẽ, rợp bóng cây xanh. Các ban thờ tự luôn ngăn nắp, gọn gàng và đặc biệt chùa không có chuyện đặt tiền lẻ, đốt vàng mã hay mâm cao cỗ đầy, chùa không đặt hòm công đức, không cúng – bài, lễ nghi rườm rà. Tất cả vẫn giữ truyền thống của một ngôi chùa quê ở làng quê Phú Xuyên – ngoại thành Hà Nội.

Ngôi chùa đó là trụ xứ mà Hòa thượng Thích Phổ Tuệ, đức Đệ tam Pháp chủ HĐCM GHPGVN bậc long tượng pháp khí thiền gia, rường cột cho Phật giáo nước nhà đã tu hành từ lúc xuất gia cho đến lúc Viên tịch về cõi Niết Bàn.