Khi truyền thông và danh tiếng trở thành vũ khí, chúng có thể che lấp hoặc phô bày bản chất của hành vi. Mới đây, vụ việc Hoàng Hường cho thấy: “giỏi truyền thông” nếu không đi cùng Chính Kiến - Chính Ngữ - Chính Nghiệp, sẽ tạo ra những cơn bão làm tổn hại lòng tin của công chúng, làm vẩn đục tâm từ của những người thiện nguyện chân chính.
Giáo lý nhà Phật có câu: “Tâm dẫn đầu các pháp, tâm làm chủ, tâm tạo tác tất cả”, nhắc chúng ta rằng mọi hành vi, ngôn từ và nghề nghiệp đều bắt nguồn từ tâm và bất cứ việc làm, hành động nào cũng sẽ chịu nhân quả tương ứng.
Hệ quả pháp lý khi “sức mạnh truyền thông” chỉ là cái cớ
Thực tế điều tra và thông tin báo chí cho thấy vụ việc không chỉ là “bê bối lời nói” mà đã tiến tới mức bị cơ quan công an khởi tố và tạm giam, một bước ngoặt pháp lý cho hệ sinh thái kinh doanh liên quan đến bà Hoàng Thị Hường. Cơ quan Cảnh sát điều tra Bộ Công an đã khởi tố, bắt tạm giam và tiếp tục mở rộng điều tra với cáo buộc liên quan đến vi phạm quy định về kế toán, để ngoài sổ sách doanh thu gần 1.800 tỉ đồng, kê sai thuế VAT gần 2.100 tỉ đồng, những dữ kiện làm rõ rằng đây là vấn đề mang tính hệ thống, không phải lỗi nhỏ lẻ.
Trước khi có khởi tố, hệ thống sản phẩm và hoạt động quảng cáo của đơn vị liên quan cũng nhiều lần bị xử phạt vì quảng cáo sai sự thật (ví dụ các mức xử phạt hành chính, phạt 65 triệu đồng năm 2022, gỡ sản phẩm, can thiệp của Cục An toàn thực phẩm…). Những con số và quyết định quản lý này cho thấy hậu quả xã hội của việc kết hợp “kỹ năng truyền thông” với nội dung thiếu kiểm chứng.
Nhìn theo lăng kính phật pháp, việc khai thác kỹ thuật truyền thông để phóng đại tác dụng sản phẩm, che giấu sổ sách, hay trộn lẫn thiện nguyện với mục tiêu PR là biểu hiện của Chính Kiến lệch lạc và Chính Nghiệp bất chính, gieo nhân bất thiện, nhận quả bất an cho chính bản thân và nhiều người liên đới.
Phát ngôn lệch chuẩn, livestream tại vùng cứu trợ, bài học về Chính Ngữ - “con sâu làm rầu nồi canh”
Báo chí đã ghi lại những phát ngôn từ Hoàng Hường, được xem là mang tính miệt thị và phủ nhận thực tế: ví dụ gọi món mèn mén (món ăn truyền thống của người H’Mông) là “cám lợn”, gọi người bán hoa ven đường là “ăn xin”, hay những lời phủ nhận mức độ thiệt hại tại huyện Lệ Thủy (Quảng Bình) trong một số livestream, khiến dư luận bức xúc và cơ quan quản lý phải vào cuộc.
Ngoài lời nói, hành vi livestream ngay tại khu vực cứu trợ, khi nội dung vừa lồng ghép quảng cáo sản phẩm, vừa “tường thuật” tình huống, đã dấy lên nghi ngại về việc lợi dụng khổ đau làm content. Khi từ bi bị “đóng gói” để bán lượt xem, đó không phải là từ bi mà là thao túng cảm xúc công chúng. Hành động này làm tổn hại đến những người thiện nguyện chân chính, những người âm thầm giúp đỡ vô vụ lợi bởi một “con sâu làm rầu nồi canh”: hành động thiếu chuẩn mực của một người có thể làm giảm lòng tin chung, khiến công chúng hoài nghi và dè chừng mọi hoạt động cứu trợ thực sự.
Dưới nhãn quan Bát Chính Đạo, đây là vi phạm Chính Ngữ (lời nói không chính trực, miệt thị, gây hiểu lầm), Chính Niệm (thiếu tỉnh giác khi hành xử nơi công cộng), và Chính Nghiệp/Chính Mạng (nghề nghiệp liên quan sức khỏe, cứu trợ phải đặt lợi ích người khác lên trên). Một người “giỏi truyền thông” và kinh doanh, nhưng thiếu chuẩn mực đạo đức, có thể gây tác hại lớn hơn so với người vô danh, vì sức khuếch đại của truyền thông.
Phục hồi uy tín và trách nhiệm xã hội
Vụ việc đòi hỏi cả công lý pháp luật lẫn quy trình phục hồi nhân cách đạo đức cần được thực thi. Một số điểm cần nhấn mạnh:
Minh bạch pháp lý: Điều tra, xử lý theo luật; những vi phạm kế toán, kê khai, quảng cáo sai sự thật, cần có biện pháp chế tài để bảo vệ người tiêu dùng. (Ví dụ: khởi tố, xử phạt hành chính đã nêu ở trên.)
Bảo vệ thiện nguyện chân chính: Các tổ chức và nền tảng cần quy chuẩn minh bạch cho hoạt động cứu trợ (ghi nhận điểm đến, chứng từ, tách biệt nội dung thiện nguyện và quảng cáo). Điều này để tránh “một bộ phận làm hỏng uy tín” ảnh hưởng đến toàn bộ cộng đồng thiện nguyện.
Sửa lỗi theo Bát Chính Đạo: Người có lỗi phải chịu trách nhiệm pháp lý, đồng thời thể hiện sự sám hối bằng hành động cụ thể: công khai, đền bù, sửa nội dung quảng cáo, bồi thường nếu có thiệt hại và quan trọng là nuôi dưỡng lại Chính Kiến, Chính Ngữ, Chính Niệm trong đời sống. Phật pháp dạy về sám hối và chuyển hóa nhưng sám hối phải đi cùng với hành động ăn năn thực sự, bằng thực tế chứ không chỉ lời nói.
Vai trò cộng đồng và tôn giáo: Chúng ta không từ chối từ bi, nhưng từ bi không có nghĩa là bỏ qua công lý. Cộng đồng phật tử và các tổ chức xã hội có thể vừa yêu cầu minh bạch, vừa hỗ trợ chương trình giáo dục truyền thông đạo đức, đào tạo “Chính Ngữ” cho người hoạt động công chúng.
Kết quả mong mỏi là: pháp luật thực thi nghiêm minh, xã hội rút được bài học cảnh giác với “truyền thông không có đạo đức” và những người thiện nguyện thực sự được bảo vệ khỏi sự hoài nghi do hành vi của một số cá nhân gây ra.
Vụ việc Hoàng Hường là lát cắt thời đại: kỹ thuật truyền thông mạnh mẽ song nếu không dựa trên Chính Kiến - Chính Ngữ - Chính Nghiệp, sẽ trở thành công cụ làm tổn hại nhân phẩm, niềm tin và phẩm chất cộng đồng. Dưới ánh sáng Bát Chính Đạo, cần một thái độ vừa cương quyết trong pháp lý, vừa từ bi hướng dẫn người lầm lỗi về con đường sám nguyện sửa sai, để không chỉ trừng phạt mà còn chuyển hóa nhân tâm và giữ gìn môi trường thiện nguyện trong lành cho những người thật sự muốn lan tỏa niềm tin và yêu thương.
Tác giả: Thường Nguyên
* Bài viết thể hiện góc nhìn riêng của tác giả.
***
Nguồn tham khảo (báo chí, đã trích dẫn trong bài)
1] VietnamNet - “Trùm livestream Hoàng Hường với loạt phát ngôn gây phẫn nộ”. (Bài đăng ngày 07/10/2025).
2] Người Lao Động - “Bộ Công an thông tin chính thức vụ nữ doanh nhân Hoàng Hường bị khởi tố, bắt tạm giam”. (Bài đăng ngày 06/10/2025).
3] Lao Động - “Nữ doanh nhân Hoàng Hường với hàng loạt sai phạm bị xử lý” (xử phạt quảng cáo 65 triệu). (Bài đăng ngày 04/10/2025).
4] Báo Pháp luật / Baophapluat.vn - “Loạt sản phẩm của Công ty Dược phẩm Hoàng Hường nhiều lần bị xử phạt vì quảng cáo sai sự thật”. (Bài đăng ngày 04/10/2025).
5] Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Tiền Phong - các bản tin tổng hợp thông tin khởi tố, bê bối và quá trình điều tra mở rộng.
Bình luận (0)