Chiều ngày 25/3/2025, NSND Thanh Tuấn được gia đình đưa vào Bệnh viện Chợ Rẫy, TP.HCM cấp cứu sau một cơn đau tim nặng và hiện đang trong tình trạng hôn mê, nguy kịch. Gia đình cho biết ông đã có tiền sử bệnh tim nhưng chưa điều trị kịp thời do bận rộn với công việc nghệ thuật.  

Trước tình hình sức khỏe của ông, nhiều đồng nghiệp và khán giả đã bày tỏ sự lo lắng và cầu nguyện cho ông mau chóng hồi phục. Nghệ sĩ Lệ Thủy, một đồng nghiệp thân thiết của ông cho biết nhiều năm qua ông dành tâm trí cho sân khấu, nhận các lời mời ca hát và mở lớp dạy ca cổ tại nhà. Nhiều người hâm mộ và đồng nghiệp đã cùng nhau niệm Phật, cầu an cho NSND Thanh Tuấn vượt qua giai đoạn bệnh hiểm nghèo này. 

Chân dung NSND Thanh Tuấn. Ảnh sưu tầm.
Chân dung NSND Thanh Tuấn. Ảnh sưu tầm.

Cuộc đời và sự nghiệp của NSND Thanh Tuấn

NSND Thanh Tuấn, tên thật là Nguyễn Thanh Liêm, sinh năm 1948 tại Quảng Ngãi, là một giọng ca cải lương nổi tiếng của Việt Nam.

Khi lên 8 tuổi, nghệ sĩ thích cổ nhạc, nghe các bài vọng cổ phát ra từ đài phát thanh của địa phương và từ các dàn máy hát trong xóm nên ông học theo và ca nghêu ngao chơi. Ông có khiếu âm nhạc nên bắt chước ca theo những bài vọng cổ đó, được bạn bè và người trong xóm tán thưởng.

Năm 14 tuổi ( 1962 ) do tình trạng sinh sống khó khăn ở vùng thôn quê Quảng Ngãi, ông đi tha phương cầu thực, lang thang đến Sài Gòn, làm thuê làm mướn, làm qua nhiều nghề để kiếm sống. Đây là những chuỗi ngày cơ cực nhất trong cuộc đời của ông.

Năm 1964, dịp may, ông được vào làm công cho một tiệm thuốc Bắc ở đường Thuận Kiều, gần rạp hát Thủ Đô, lòng yêu thích cổ nhạc thúc đẩy ông đến làm quen với các nghệ sĩ, để được vào xem hát cọp. Sau khi lĩnh lương trong tiệm thuốc Bắc, ông cũng ráng nhịn ăn để mua vé hát hạng ba để xem cải lương, nghe vọng cổ.

Sau năm 1975, nghệ sĩ danh ca Thanh Tuấn nổi danh trên sân khấu Kim Chung qua các tuồng: "Đường gươm Nguyên Bá", "Người tình trên chiến trận", "Thúy Kiều", "Tây Thi", "Mỵ Châu Trọng Thủy",…

Đến năm 1976, nghệ sĩ Thanh Tuấn nổi danh với các vai kép chính trong tuồng: "Tìm lại cuộc đời", "Rạng Ngọc Côn Sơn", "Khách Sạn Hào Hoa", "Pha Lê và Cát Bụi", "Kim Trọng - Thúy Kiều",…

Năm 1982, Thanh Tuấn ngừng cộng tác với đoàn hát tập thể Saigon 2, ông đi hát chầu cho các đoàn tỉnh.

Nhân dịp đến hát ở Nha Trang – Phú Khánh, ông đăng ký xin thành lập đoàn lấy bảng hiệu là đoàn cải lương Cam Ranh – Phú Khánh, nhưng đến năm 1984, gặp mùa mưa dầm, đoàn hát Cam Ranh – Phú Khánh phải chịu rã gánh vì doanh thu thấp, không đủ tiền phát lương và không thể duy trì hoạt động của đoàn.

Nghệ sĩ Thanh Tuấn trở về Sài Gòn lập quán nghệ sĩ mang tên Thanh Tuấn, giải pháp tạm thời kiếm đồng ra đồng vào để giải quyết đời sống cho gia đình.

Thời đỉnh cao của sự nghiệp, ông thu 500-600 bài, trong đó có nhiều bài, tuồng tích ghi dấu ấn riêng như "Người câu bóng trăng", "Khói sóng tiêu tương", "Xuân này con không về", "Nhớ Nha Trang", "Chuyến xe Tây Ninh", "Dòng sông quê em",... 

NSND Thanh Tuấn không chỉ là một giọng ca cải lương xuất sắc mà còn có nhiều đóng góp đáng kể cho Phật giáo thông qua nghệ thuật. Ông đã tham gia biểu diễn trong các chương trình nghệ thuật Phật giáo như chương trình của ban Văn hóa GHPG Việt Nam "Sáng Đạo trong đời", góp phần lan tỏa những giá trị tốt đẹp và giáo lý từ bi, hỷ xả đến với cộng đồng, truyền tải những giá trị nhân văn và giáo lý nhà Phật đến với công chúng thông qua bài hát.

Một số bài hát nổi bật mang đậm tinh thần Phật giáo do NSND Thanh Tuấn thể hiện bao gồm:

"Về chốn cửa Thiền": Bài hát này thể hiện sự tĩnh lặng và thanh thản khi tìm về nơi cửa Phật, nơi con người có thể buông bỏ những muộn phiền của cuộc sống.

"Bồ tát Hộ Minh": Ca khúc ca ngợi lòng từ bi và trí tuệ của Bồ Tát Hộ Minh, khuyến khích con người hướng thiện và sống theo giáo lý nhà Phật.

"Thái Tử chào đời": Hợp tác cùng nghệ sĩ Thanh Kim Huệ, bài hát kể về sự kiện quan trọng trong lịch sử Phật giáo – sự ra đời của Thái tử Tất Đạt Đa, người sau này trở thành đức Phật Thích Ca.

NSND Thanh Tuấn. Ảnh sưu tầm
NSND Thanh Tuấn. Ảnh sưu tầm.

Tóm tắt nội dung tác phẩm "Thái Tử chào đời"

"Thái Tử chào đời" là một bài tân cổ giao duyên tái hiện hình ảnh hoàng hậu Ma-da mang thai và hạ sinh Thái tử tại vườn Lâm-Tỳ-Ni, với những điềm lành xuất hiện báo hiệu một bậc giác ngộ xuất thế. Nội dung nhấn mạnh sự hân hoan của muôn dân khi đón nhận vị hoàng tử đặc biệt, đồng thời gợi mở về con đường đầy thử thách nhưng vĩ đại của ngài trong tương lai.

  • Về giai điệu: Tác phẩm mang âm hưởng trang trọng, hùng tráng nhưng vẫn thấm đẫm chất trữ tình, phù hợp với chất giọng mùi mẫn của NSND Thanh Tuấn. Những đoạn vọng cổ được ông thể hiện với lối luyến láy sâu lắng, khiến người nghe cảm nhận được sự linh thiêng của sự kiện này.

  • Về ca từ: Lời ca được chắt lọc cẩn thận, giàu hình ảnh và biểu cảm, giúp tái hiện không khí trang nghiêm khi đức Phật chào đời.

  • Về ý nghĩa: Bài hát không chỉ kể chuyện mà còn mang thông điệp triết lý sâu sắc, nhắc nhở con người về sự hi sinh cao cả để đi đến giác ngộ, cũng như tôn vinh giá trị của lòng từ bi và trí tuệ. Đây một tác phẩm nghệ thuật đặc sắc vừa mang giá trị lịch sử, vừa có tính truyền cảm cao, giúp khán giả hiểu thêm về cuộc đời đức Phật qua âm nhạc cải lương.

NSND Thanh Tuấn không chỉ là một giọng ca cải lương xuất sắc mà còn là một nghệ sĩ tận tâm với nghề, có đóng góp không nhỏ cho nền nghệ thuật truyền thống Việt Nam cũng như văn hóa ca nhạc Phật giáo Việt Nam. Đặc biệt, với những tác phẩm mang đậm triết lý Phật giáo, ông đã góp phần lan tỏa những giá trị nhân văn, từ bi và trí tuệ đến với đông đảo khán giả. Hiện tại, khi ông đang trong cơn nguy kịch, sự quan tâm, lo lắng và những lời cầu nguyện từ đồng nghiệp, người hâm mộ chính là minh chứng rõ ràng nhất cho tình cảm yêu mến mà mọi người dành cho ông. Mong rằng với nghị lực và niềm tin mạnh mẽ, NSND Thanh Tuấn sẽ sớm vượt qua bệnh tật, tiếp tục cống hiến cho nghệ thuật cải lương và tinh thần Phật giáo mà ông luôn trân quý.

Tham khảo

Link tác phẩm "Thái Tử chào đời": https://www.youtube.com/watch?v=jjJymeR0PrY

https://bcdcnt.net/tu-lieu/nghe-si-thanh-tuan-458.html

Tổng hợp: Liên Tịnh